Ongevallen veroorzaakt onder invloed van alcohol of drugs
Afgelopen week in de media
“Flinke toename verkeersdoden door alcohol en drugs”. Volgens de politie is het aantal gevallen van drugsgebruik in het verkeer enorm vergroot. In twee jaar tijd bijna verdrievoudigd. In 2016 ging het nog om 13 verkeersdoden, in 2018 waren dat er 36 en in de eerste negen maanden van 2019 staat de teller al op een droevig aantal van 29. Ook het totaal aantal ongevallen (zonder dodelijke afloop) door alcohol of drugs is toegenomen. Zorgelijke ontwikkelingen die verstrekkende gevolgen kunnen hebben.
De wet verandert: zwaardere straffen
Artikel 8 lid 1 van de Wegenverkeerswet is helder: ‘Het is een ieder verboden een voertuig te besturen, als bestuurder te doen besturen of als begeleider op te treden, terwijl hij verkeert onder zodanige invloed van een stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten, dat het gebruik daarvan - al dan niet in combinatie met het gebruik van een andere stof - de rijvaardigheid kan verminderen, dat hij niet tot behoorlijk besturen of tot behoorlijk te begeleiden in staat moet worden geacht’.
Rijden onder invloed is strafbaar. Het kan volgens de huidige wet leiden tot ontzegging van de rijbevoegdheid (bij recidive tot maximaal 10 jaar), een gevangenisstraf (van maximaal 6 maanden) of vervangende taakstraf en een geldboete (maximaal derde categorie € 7800). Per 1 januari 2020 gaan deze straffen omhoog. Op 5 november 2019 heeft de Eerste Kamer daartoe een wetsvoorstel van minister Grapperhaus aangenomen.
De veroorzaker betaalt uiteindelijk de volle mep
Een bestuurder die onder invloed rijdt is ook eerder aansprakelijk voor de gevolgen van een ongeval. Het is een feit van algemene bekendheid dat rijden onder invloed de reactiesnelheid verlaagt. Dus is er bij een ongeval sprake van een bestuurder die onder invloed is, dan staat deze juridisch gezien al snel met 1-0 achter. De Hoge Raad heeft zich hier al in 2005 duidelijk over uitgelaten (ECLI:NL:HR:2005:AR8876): de norm van artikel 8 van de Wegenverkeerswet strekt specifiek tot het voorkomen van verkeersongevallen. Door rijden onder invloed wordt het gevaar dat bij een andere weggebruiker schade ontstaat in het algemeen aanmerkelijk vergroot. De bestuurder kan alleen onder aansprakelijkheid uitkomen als hij bewijst dat het ongeval ook had plaatsgevonden als hij niet onder invloed had verkeerd. Kan de bestuurder dat niet bewijzen, dan staat vast dat de bestuurder aansprakelijk is voor de gevolgen van het ongeval.
In de praktijk betekent dit dat, wanneer er letselschade ontstaat door toedoen van die onder invloed verkerende bestuurder, de aansprakelijkheidsverzekeraar die schade wel aan het slachtoffer zal uitkeren. Ik bedoel hiermee de maatschappij waar de auto, waarin de bestuurder reed, verzekerd is. In die zin wordt het slachtoffer dan ook niet (extra) benadeeld door het feit dat de veroorzaker onder invloed verkeerde. De autoverzekeraar betaalt wel uit.
Maar wat veel mensen niet weten, of zich niet realiseren, is dat de betreffende verzekeraar verhaal kan halen op de bestuurder in kwestie. Immers, de polisvoorwaarden sluiten schadevergoeding, verzekeringsdekking, in een dergelijk geval uit. Wat aan het slachtoffer is uitgekeerd, vordert de verzekeraar weer terug van de veroorzaker. Bij omvangrijke schade zal dat enorm in de papieren kunnen lopen. Want de autoverzekeraar vergoedt niet alleen schade aan het slachtoffer, maar ook aan diens zorgverzekeraar (ziektekosten), diens werkgever (loonschade), het UWV (uitkeringen) en andere zogeheten verhaalsinstanties.
En grote kans dat de verzekeraar daarnaast ook de autoverzekering opzegt. De bestuurder zal waarschijnlijk nergens meer een nieuwe autoverzekering kunnen afsluiten.
In mijn letselschadepraktijk maak ik helaas dit soort casus met regelmaat mee. De getroffen slachtoffers spreken daarbij regelmatig de wens uit dat de verzekeraar de schade op de veroorzaker verhaalt. Door dat te doen ervaart de veroorzaker immers, net als het slachtoffer, tot in lengte van jaren de gevolgen van het ongeval.
De verzekeraar maakt vaak een kosten-baten afweging voordat zij de schade probeert te verhalen, waardoor er soms niet wordt verhaald op de veroorzaker. Ik betreur dat en spreek de wens uit dat verzekeraars zich blijven inspannen de verhaalsacties uit te voeren. Dit komt ten eerste toe aan de wens van het slachtoffer. Maar er gaat wellicht ook een preventieve werking van uit: hoe meer bekend wordt dat autoverzekeraars de schade verhalen, des te minder bestuurders onder invloed zullen gaan rijden. Uiteindelijk vermindert dat de schadelast van verzekeraars en heeft dat ook weer gunstige gevolgen voor de hoogte van ieders verzekeringspremie.
Rijden Zonder Invloed: het voorkomt zoveel ellende…
Corinne Jeekel